Vjerujem da nema Visočanina koji nije bio u “Partizanu” ili koji nije na neki način bio vezan za “Partizan”. Kad kažem “Partizan” pri tome ne mislim na gerilskog borca protiv mrskog okupatora u Drugom svjetskom ratu, nego mislim na zgradu, jednu od starijih u Visokom u kojoj između ostalog je smješten i OO SDA Visoko. U “Partizan” smo išli svi, prijaviti se za zimovanje na “Zabreziju”, igrali smo fudbal, košarku, stoni tenis, virili kada treniraju osobe supronog spola, gledali stare slike “Sokolaša” gimnastičara o kojima i nismo znali mnogo ali smo s ponosom slušali o njima.
Samim pogledom na zgradu ne možete a da ne uočite ugravirane “Sokole” i 1909 godinu. Vjerujem da ste se kao i ja više puta pitali šta je simbolika svega toga, a odgovor leži u slijedećim činjenicama.
Počeci organizovane fizičke kulture u Visokom vezani su za uvođenje gimnastike u osnovne škole i za stvaranje “Sokola”, 24.decembra 1909. godine. Tada je grupa naprednih omladinaca u Visokom po ugledu na neka druga mjesta u BiH, osnovala “Soko”-društvo za tjelovježbu, kulturu, ali i prostor za političku borbu protiv austrougarskih zavojevača koji su imali kolonijalne namjere i eksploataciju Bosne i Hercegovine. Treba znati i to da su gotovo svi sportovi, koji se danas upražnjavaju, ponikli u “Sokolu” i “Parizanu”. “Partizan” je do 1977 godine bio najmasovnija sportska organizacija u gradu, ali je te godine uslijedila reorganizacija i društvo postaje Društvo za sport, rekreaciju i fizičko vaspitanje čime mu je bio smanjen obim djelovanja.
Osnivači “Sokola” u Visokom su bili napredni mladići, koji su kroz “Soko” očekivali veću socijalnu pravdu i veće ekonomsko blagostanje. “Srpsko sokolsko društvo” u Visokom osnovano je 24.decembra 1909 . godine i registrovano je pod brojem: 218519. Društvo je u početku imalo 32 člana, a prihod društva je bio 820 kruna.
Tri godine kasnije osnovan je i “Muslimanski soko” u jednoj od prostorija Muslimanske čitaonice (kiraethane). Prvi predsjednik je bio Sabrija Limić, učitelj iz Visokog, a seketar Ibrahimbeg Zečević, činovnik. Stručnu i svaku drugu pomoć, do pojave prvih “prednjaka” u Muslimanskom sokolu, davao je Mirko Vukojević “brat-vođa” iz “Srpskog sokola”.
Godine 1924 ova dva društva će se ujediniti u jedinstveno “Sokolsko društvo”.
“SOKO” kao takav je utemeljio češki filozof Miroslav Tirš još daleke 1862 godine po uzoru na staru helensku kulturu i prilagodio ga svim slavenskim narodima. Sam naziv društvo je dobilo po ptici čije su osobine; srčanost, junaštvo i plemenitost
Ovaj tekst je namjerno napisan u januaru tekuće godine jer ima sasvim dovoljno vremena da se kvaltetno sve pripremi za dostojno obilježavanje ovog značajnog datuma. Starih, pravih “Sokolaša” gotovo da više i nema, neki su se priklonili dnevnoj politici pa i ne priznaju 1909 godinu kao početak svega, nego se vežu za 1912, ali kao podsjetnik na njihovu staračku senilnost i isprani mozak još uvijek ponosno stoji Soko na zgradi “Partizana” odmah uz 1909. godinu, sviđalo se to nekom ili ne?
