U početku se organizirano sticanje pismenosti u Visokom razvijalo u sklopu obrazovanja u konfesionalnim školama: Srpsko-pravoslavna osnovna škola, pod Klisom. Uz Pravoslavnu crkvu radila je od 1860. g., a možda i ranije , pa do početka 1. svjetskog rata, 1914. godine. Ruždija-muslimanska građanska škola radila je u svojoj zgradi uz Tabhansku džamiju od 1870. g. do 1879. tj,. godinu dana nakon okupacije Bosne od strane Austro-Ugarske (1878.). Franjevačka škola, osnovana 1882 u Kreševu, pa prebačena u Guču Goru kod Travnika, doselila se u Visoko 1900. završetkom izgradnje Franjevačkog samostana sa zgradom Gimnazije.
Od 1929. u Visokom je radila i Kožarko-krznena škola, Zanatska (šegrtska) škola i Ženska stručna škola. Oćinska (osnovna) škola u Visokom formirana je 1881. godine i bila u iznajmljenoj kući.
1885. g. sredstvima Općine i Zemaljske vlade izgrađena je Narodna osnovna škola (na slici) za vrijeme gradonačelnika Huseina ef. Ahića. Gradnju škole je preuzeo poduzetnik iz Sarajeva, Karlo Mec, koji je radio i na drugim objektima u Visokom. Škola je bila srednja prizemna zgrada uz državnu cestu na platou Kraljevac. Danas je to prazan prostor na mjestu “Veleprometove” samoposluge, podignute 1969. i koja sada ne postoji.
Osim ove škole. 24. januara 1891. g . iznajmljuje se kuća Hasan-bega Zečevića i u njoj počinje raditi “Ženska škola”. S obzirom na nedovoljan prostor, tri godine kasnije , ova “Ženska škola” seli, 1893. u kuću vlasnika Mujage Frtune. Kasniji vlasnici su bili Ostoja Vasiljević, pa Mišo Mandić. Danas je tu dio zgrade VGT osiguranja; na početku ulice Zečevića, blizu “Partizana” i glavne ulice.
1910. g. bit će izgrađena “Velika škola ” na Kraljevcu ( svojevremeno, od 1961. naziva “Ognjen Prica”, danas “Kulin ban”. Graditelj ove , “Velike škole” je bio Johan Vipliger ( u međuvremenu škola se nadograđivala i gubila svoju početnu ljepotu). “Mala škola” seli u “Veliku”… 1919. se formiraju dvije odvojene škole:
“Dječačka narodna osnovna škola”, koja je radila u “Velikoj školi” i “Djevojačka osnovana škola” koja će raditi u “Maloj školi” (na slici). Ovaj princip se održao između dva svjetka rata.
Zdenko Antović/Visoko.co.ba