Piše: Dženan Đonlagić, doktor ekonomskih nauka, profesor na Ekonomskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu
Pitanje raspodjele javnog novca je jedno od najprisutnijih i najkonotraverznijih pitanja današnjice. Čemu služi ovakav Budžet ako je 20 godina od završetka rata, položaj čovjeka, radnika, penzionera još uvijek bijedan.
Da li oni koji su pravili kolosalne greške kao što su pogrešan ekonomski model privatizacije i nekontrolisana neproduktivna javna potrošnja, sada mogu promijeniti sistem? Ne mogu! Imamo promašaj ekonomske i budžetske politike.
Sa ovakvim Budžetom, ostajemo na nivou posljednje predratne godine. Biti zadovoljan sa ekonomskim rastom od 1% godišnje je smiješno. Nastavlja se sa gomilanjem deficita i zaduživanja, ali ne kreditima za proizvodnju nego za pokrivanje rupa u Budžetu. Ovakav Budžet nema veze sa potrebnim reformama.
Budžet je kao “sa poda ne možeš pasti”. Traži se zakrpa putem novog zaduživanja, a rupa je duboka milijardu KM! Kapitalni izdaci su skromnih 1,35% ukupnog Budžeta.
A onda, rast javnih rashoda za 49,5 miliona KM u odnosu na 2015. Izdaci za otplatu dugova vrtoglavih 975 miliona KM, uz najnovije zaduživanje od 346 miliona KM samo u 2016. godini. Premijer, dopremijeri i ministri su izgleda bili odlični studenti, svi su ušli u Budžet sa tekućom rezervom 5,1 milion KM. Više nego za oblast nauke!
Šokantna je stavka smanjenje, u odnosu na 2015., iznosa od 400 hiljada KM za oblast nauke, a sveukupno za ove namjene 1,5 miliona KM. Jadan li je ovaj Budžet, ako znamo, a mnogi ne znaju, da je bit dugoročnog ekonomskog rasta je podizanje ulaganja u nauku tj. znanje i vještine.
Vlada FBiH piše u objašnjenju Budžeta: “struktura rashodovne strane predstavlja odraz provođenja mjera restriktivne javne potrošnje, što predstavlja jedan od prioriteta ekonomske politike u narednim godinama. U tom kontekstu se nastavljaju provoditi oštre mjere štednje u svim segmentima javne potrošnje”. Ovakva ekonomska politika ubija domaću ekonomiju. Neće dovesti do prijekopotrebnog ekonomskog rasta preko 5% godišnje da bi krenuli naprijed. Ovoj zemlji treba povećanje plata i penzija. E sada, kako? Premijeru i ministri, osmislite! Evo vam nekoliko ključnih varijabli kao što su: nova tehnologija, nova znanja i vještine, istraživanje i razvoj. Sve od navedenog nije sadržano u vašem nacrtu Budžeta.
Sigurno je jedno, reforme kroz “bolne rezove”, “oštre mjere štednje”, kada je ekonomija na najnižim stopama rasta u Evropi, su utopija.